ترتیب خواندن کتاب های تالکین؛ از کجا شروع کنیم و چطور پیش برویم؟
اگر اسم تالکین به گوشت خورده و کنجکاو شده‌ای که بالاخره باید با کدام کتاب دنیای شگفت‌انگیز او را شروع کنی، کاملاً طبیعی است. چون وارد دنیایی می‌شی که خیلی‌ها رو عاشق خودش کرده، اما به‌همون اندازه می‌تونه در نگاه اول کمی گیج‌کننده باشه. دنیای تالکین فقط یه داستان فانتزی ساده نیست. پر از تاریخ، اسطوره، زبان‌های ساختگی، نژادهای مختلف و قصه‌هایی عمیق و گاهی تاریکه.
حالا سوال اصلی اینه: کتاب‌های تالکین رو به چه ترتیبی بخونیم؟
قدم اول: هابیت – یک شروع دوست‌داشتنی و ساده
هابیت اولین کتابیه که تالکین منتشر کرد و ما رو با شخصیت‌هایی مثل بیلبو بگینز، گندالف و گالوم آشنا می‌کنه. لحنش سبک‌تره، ماجرایی و کودکانه‌تره، اما در عین حال یه مقدمه عالی برای ورود به جهان بزرگ‌ترشه.
اگه هیچ‌وقت کتابی از تالکین نخوندی، بهترین شروع همینه. نه زیاد سنگینه، نه گم می‌شی. ضمن اینکه پایه‌ی ماجراهایی رو می‌ریزه که بعداً تو «ارباب حلقه‌ها» عمیق‌تر می‌شن.
قدم دوم: ارباب حلقه‌ها – حماسه‌ای بی‌نظیر
بعد از هابیت، وقتشه وارد دنیای واقعی و عظیم تالکین بشی: سه‌گانه «ارباب حلقه‌ها». این مجموعه از «یاران حلقه» شروع می‌شه، با «دو برج» ادامه پیدا می‌کنه و در «بازگشت پادشاه» به اوج خودش می‌رسه.
برخلاف هابیت، اینجا با داستانی پیچیده‌تر، شخصیت‌های متعدد و درگیری‌های عمیق‌تر اخلاقی، فلسفی و سیاسی طرفی. اگر از «هابیت» خوشت اومده، «ارباب حلقه‌ها» قطعاً قراره عاشقت کنه.
قدم سوم: سیلماریلیون – ورود به تاریخ و اسطوره
تا اینجای کار، وارد دنیای سرزمین میانه شدی و شخصیت‌ها رو شناختی. حالا وقتشه که ریشه‌ها رو بشناسی. «سیلماریلیون» کتابیه که به خلقت دنیا، ایلوواتار، والار، الم‌ها و داستان‌های دوران اول می‌پردازه. یه جورایی شبیه تورات یا شاهنامه برای جهان تالکینه. سنگین‌تره و ساختارش مثل افسانه و روایت تاریخیه، اما اگر پایه رو خوب چیده باشی، خیلی جذاب می‌شه.
فقط یه هشدار: اگه بدون پیش‌زمینه بری سراغش، ممکنه با تعداد زیاد اسم‌ها و نژادها سردرگم شی. پس حتماً بعد از «ارباب حلقه‌ها» سراغش برو.
قدم چهارم: فرزندان هورین – یک تراژدی شاهکار
حالا که با دوران اول آشنا شدی، وقتشه وارد یکی از تلخ‌ترین و تأثیرگذارترین داستان‌های تالکین بشی. «فرزندان هورین» مثل یه رمان مستقل، داستانی پر از سرنوشت، تراژدی، نبرد و افتخاره. فضای تاریک‌تری داره، اما نشون می‌ده تالکین چقدر در ساختن احساسات انسانی، مثل غم و خشم، توانمند بوده.
قدم پنجم: داستان‌های ناتمام – جزئیات پشت صحنه
اگه هنوز سیر نشدی و دلت می‌خواد اطلاعات بیشتر و جزئیات دقیق‌تری از شخصیت‌ها، نژادها یا وقایع بخونی، «داستان‌های ناتمام» گزینه بعدیه. این کتاب شامل روایت‌هایی‌یه که کامل نشده‌ان یا بعدها توسط پسرش کریستوفر تالکین بازنویسی شدن. درکش آسون‌تر از «سیلماریلیون»ه، ولی بهتره بعد از آثار اصلی سراغش بری.
قدم ششم: تاریخ سرزمین میانه – فقط برای عاشقان واقعی
اگه واقعاً عاشق دنیای تالکین شدی و می‌خوای بدونی چطور داستان‌ها شکل گرفتن، چه نسخه‌های اولیه‌ای وجود داشته و نگاه تالکین به این دنیا چطور بوده، مجموعه ۱۲ جلدی «تاریخ سرزمین میانه» برای توئه. این مجموعه بیشتر برای مطالعه تخصصی یا دانشگاهیه، ولی واقعاً اطلاعاتی بهت می‌ده که هیچ جای دیگه پیدا نمی‌کنی.
یه سوال پرتکرار: می‌شه از ترتیب تاریخی درون داستان شروع کرد؟
بعضی‌ها دوست دارن از نظر زمانی به داستان نگاه کنن. یعنی از خلقت جهان (سیلماریلیون) شروع کنن و بعد برن سمت دوران دوم و سوم. اما این روش برای شروع اصلاً توصیه نمی‌شه، چون هم پیچیدگی بالایی داره و هم لذت و درک تدریجی دنیای تالکین رو ازت می‌گیره. اول با نسخه‌های اصلی آشنا شو، بعد اگه خواستی، دوباره با دید تاریخی همه‌چیز رو مرور کن.
فیلم‌ها جایگزین کتابها هستن؟
فیلم‌های ارباب حلقه‌ها و هابیت خیلی محبوبن و انصافاً اقتباس‌های خوبی هم هستن، ولی هیچ‌وقت جای کتابها رو نمی‌گیرن. تالکین با ظرافت خاصی دنیایی ساخته که خیلی از نکات ظریف و ارزشمندش در فیلم‌ها سانسور یا تغییر داده شدن. اگر دنبال تجربه کامل هستی، کتابها تنها راهشن. هم چنین پیشنهاد می کنیم از مقاله 9 کتاب برتری که تبدیل به فیلم شدند! نیز دیدن کنید.
